ΕΚΛΑΙΚΕΥΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Το παζλ της χρεοκοπίας μιας χώρας εν συντομία

Πράγματα που δεν πρέπει να ξεχνάμε και που το συστημικό κατεστημένο βαφτίζει συχνά ως “θεωρίες συνωμοσίας”

Το 2000 η Ελλάδα με τη βοήθεια της Goldman Sachs, συμφώνησε σε ένα πρόγραμμα χρηματιστηριακής δανειοδότησης (‘Αριάδνη’), το οποίο ανανεώθηκε με νέους όρους το 2001 και κατέληξε σε ένα δεύτερο πρόγραμμα (‘Αίολος’) που εξασφάλιζε χρήματα για την χώρα με αντάλλαγμα την παραχώρηση δικαιωμάτων από τη χρήση αεροδρομίων και τυχερών παιχνιδιών.

Η φύση του χρηματιστηριακού αυτού προϊόντος δανεισμού ήταν τέτοια, που παρουσίαζε το δανεισμό ως πώληση κάνοντας εφικτή την αποφυγή του συνυπολογισμού του δανείου στα κρατικά έξοδα και επιτρέποντας την εμφάνιση μικρότερου κρατικού ελλείμματος από το πραγματικό.

Το 2001, αμέσως μετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ, η Goldman Sachs βοήθησε κρυφά την Ελλάδα να δανειστεί δισεκατομμύρια, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν τους τρόπους συναλλαγών. Αυτή η συμφωνία, που είχε μείνει κρυφή από το ευρύ κοινό επειδή έγινε ως πράξη αγοράς νομίσματος και όχι ως πράξη δανεισμού, βοήθησε την Αθήνα να προσεγγίσει τα Ευρωπαϊκά στάνταρ για το έλλειμμα την ίδια στιγμή που συνέχιζε να ξοδεύει πέρα από τις δυνατότητές της.

Παρά τα οφέλη από την νομισματική ένωση της Ευρώπης, η γέννηση του ευρώ εμπεριείχε μια καθαρή παρατυπία: χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα εισήλθαν στην νομισματική ένωση με μεγαλύτερα ελλείμματα από τα επιτρεπτά με βάση την συνθήκη δημιουργίας του ενιαίου νομίσματος. Αντί να αυξήσουν τους φόρους και να μειώσουν τα έξοδα, ωστόσο, αυτές οι κυβερνήσεις μείωσαν τεχνητά τα ελλείμματά τους με παράγωγα.

Με την βοήθεια της JP Morgan η Ιταλία έκανε κάτι παρόμοιο. Παρά τα διαρκώς υψηλά ελλείμματα, το 1996 με ένα τέτοιου τύπου παράγωγο, «διόρθωσε» τον προϋπολογισμό ανταλλάσσοντας νόμισμα με την JP Morgan με μια ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία, ουσιαστικά τοποθετώντας περισσότερα χρήματα στα χέρια της κυβέρνησης. Ως αντάλλαγμα, η Ιταλία δεσμεύτηκε για μελλοντικές πληρωμές που δεν φαίνονταν στο παθητικό της.

Στην Ελλάδα, το οικονομικά «μαγικά» ήταν πιο πολλά. Με κάτι που θα μπορούσε να παρομοιαστεί σαν πώληση γκαράζ σε εθνικό επίπεδο, οι Έλληνες αξιωματούχοι ουσιαστικά υποθήκευσαν τα αεροδρόμια και τις εθνικές οδούς για να πάρουν το χρήμα που χρειάζονταν.

Η «Αίολος», νομικό πρόσωπο που ιδρύθηκε το 2001, βοήθησε την Ελλάδα να μειώσει το χρέος στον ισολογισμό εκείνη την χρονιά. Ως μέρος της συμφωνίας, η Ελλάδα πήρε χρήματα σε ρευστό με αντάλλαγμα την δέσμευση για μελλοντικές πληρωμές προσγείωσης σε αεροδρόμια της χώρας. Μια παρόμοια συμφωνία το 2000 με την ονομασία «Αριάδνη», «κατάπιε» τα εισοδήματα που είχε η κυβέρνηση από τα κρατικά τυχερά παιχνίδια. Παρόλα αυτά η Ελλάδα χαρακτήρισε αυτές τις συναλλαγές ως πωλήσεις, όχι δάνεια, παρά τις αμφιβολίες που προήλθαν από ορισμένες κριτικές.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι:

1) Τέτοια «τρυκ» απόκρυψης του πραγματικού ελλείμματος εφαρμόστηκαν και σε άλλες χώρες όπως στην περίπτωση της Ιταλίας, μέλος της ευρωζώνης, με την βοήθεια της JP Morgan, και

2) Η Goldman Sachs αποδεδειγμένα πλέον ήξερε τουλάχιστον από το 2000, δηλαδή εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία, το πραγματικό έλλειμμα της Ελλάδας.

Καθώς οι Νο1 και Νο2 διεθνείς επενδυτές στο Χρηματιστήριο Αθηνών τυχαίνει να είναι παράλληλα και μεγαλομέτοχοι στη Goldman Sachs αλλά και μεγαλομέτοχοι στους 3 βασικούς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, σημαίνει, ότι αποκλείεται οι οίκοι αξιολόγησης όλα αυτά τα χρόνια να μην ήξεραν την πραγματική κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας, δηλαδή το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος. Παρόλα αυτά τα CDS ήταν σε χαμηλά επίπεδα και επέτρεπαν στην Ελλάδα να δανείζεται με χαμηλό επιτόκιο.

Στην συνέχεια όμως συμβαίνουν τα εξής:

Στα μέσα του Οκτωβρίου του 2009 η Goldman Sachs πρότεινε στην Ελλάδα τη χρήση ενός νέου χρηματιστηριακού προϊόντος το οποίο θα διευκόλυνε, σε σημαντικό βαθμό, την κάλυψη των τεράστιων δανειακών της αναγκών για το υπόλοιπο του 2009 και για το 2010, δεδομένου ότι στο διάστημα αυτό έληγαν παλαιότερα ομόλογα πολύ μεγάλης αξίας.

Ωστόσο η πρόταση της Goldman δε βρήκε θερμή ανταπόκριση από την ελληνική πλευρά. Λίγες ημέρες αργότερα η εταιρία πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε Α- από Α, σπρώχνοντας την στα όρια της εξόδου της από την ‘Α εθνική’ κατηγορία πιστοληπτικής βαθμολογίας. Παράλληλα, στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης καταγράφηκαν μαζικές πωλήσεις της μετοχής της ΕΤΕ οι οποίες μεταφέρθηκαν και στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οδηγώντας το σε σημαντική πτώση ενώ ταυτόχρονα αυξήθηκαν οι τιμές των ελληνικών CDS, μειώθηκαν οι τιμές των ελληνικών ομολόγων και αυξήθηκε το επιτόκιο και κατά συνέπεια το κόστος δανεισμού της Ελλάδας.

Στις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου μία αποστολή της Goldman Sachs έφτασε στην Αθήνα με σκοπό να μεταπείσει την ελληνική πλευρά και να κλείσει τη νέα συμφωνία χρηματιστηριακού δανεισμού, στην οποία περιλαμβάνονταν πρόταση για λήψη κεφαλαίων από την Τράπεζα της Κίνας με αντάλλαγμα μερίδιο στην ΕΤΕ αλλά και τον ΟΣΕ.

Όσο οι διαπραγματεύσεις ήταν σε εξέλιξη η τιμή της ΕΤΕ στη Νέα Υόρκη άρχισε να αυξάνεται προκαλώντας άνοδο και στο ελληνικό χρηματιστήριο. Ταυτόχρονα σταμάτησε και η πίεση στην αγορά ομολόγων και CDS. Οι διαπραγματεύσεις δεν κατέληξαν σε συμφωνία με την ελληνική πλευρά να απορρίπτει την πρόταση της Goldman οριστικά.

Την επομένη, σχεδόν, της απόρριψης της συμφωνίας καταγράφηκαν αθρόες πωλήσεις μετοχών της ΕΤΕ στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης αλλά και μετοχών της Alpha, της Eurobank και τελικά συνολικά του τραπεζικού κλάδου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ενώ οι τιμές των CDS απογειώθηκαν, οι τιμές των ελληνικών ομολόγων βούλιαξαν και τα επιτόκια δανεισμού πήραν την ανιούσα οδηγώντας την Ελλάδα όλο και πιο κοντά στην αδυναμία αναχρηματοδότησης του χρέους της.

Στις 12 Δεκεμβρίου η Fitch προχώρησε σε νέα υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας βαθμολογώντας την με BBB+ και οδηγώντας την έτσι εκτός Α εθνικής κατηγορίας στην αγορά ομολόγων, ενώ το χτύπημα έγινε ακόμη πιο σημαντικό καθώς η Fitch δήλωσε πως επόμενες υποβαθμίσεις ήταν πιθανές. Στο χορό των υποβαθμίσεων μπήκαν οι άλλοι δύο γίγαντες πιστοληπτικής αξιολόγησης, S&P και Moody’s, υποβαθμίζοντας την Ελλάδα μέσα στο Δεκέμβριο, προκαλώντας έτσι ένα γενικό ξεπούλημα των κρατικών ομολόγων της και πυροδοτώντας την απογείωση του κόστους δανεισμού της.

Δηλαδή για σχεδόν 10 χρόνια δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με τα επιτόκια, παρόλο που γνώριζαν οι πάντες το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος, αλλά παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2009 όταν «όλως τυχαίως», η Ελληνική κυβέρνηση απέρριψε νέα πρόταση της Goldman Sachs για ένα νέο χρηματιστηριακό προϊόν.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα οι οίκοι αξιολόγησης υποβάθμισαν την Ελλάδα και απογείωσαν το κόστος δανεισμού της.

Με λίγα λόγια, όσο η Ελλάδα «δήλωνε υποτέλεια» στην Goldman Sachs, παραχωρώντας οικονομικά ανταλλάγματα επί Ελληνικού εδάφους, δεν υπήρχε πρόβλημα με τον δανεισμό. Μόλις όμως η νέα Κυβέρνηση θεώρησε ότι δεν μπορεί να συνεχίζει να παραχωρεί τέτοιου είδους δικαιώματα, γιατί κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει που θα οδηγούσε κάτι τέτοιο μελλοντικά, οι διεθνείς banksters-κερδοσκόποι έβαλαν μπρος όλους τους μηχανισμούς τους (οίκοι αξιολόγησης, ΜΜΕ με τίτλους τρόμου κ.λ.π.), προκειμένου να δείξουν ποιος είναι το αφεντικό και ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μην καταρρεύσει η χώρα, παρά να συνεχίσει να παίζει με τους όρους που αυτοί θέλουν.

Επιπλέον, όλοι όσοι είχαν αγοράσει από νωρίς CDS και τα πούλησαν κερδίζοντας την ώρα του κινδύνου είχαν πάρει ένα ρίσκο. Η κίνησή τους δύο πράγματα μπορεί να σημαίνει: ή ότι έκαναν μία σωστή πρόβλεψη ότι η Ελλάδα κάποια στιγμή θα καταρρεύσει ή, ότι είχαν την εσωτερική πληροφόρηση ότι η χρεοκοπία έρχεται. Τώρα πολλοί αναρωτιούνται πιο από τα δύο έκανε η Goldman Sachs.

Η Αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs που οργάνωσε το δείπνο της Ακρόπολης έχει πολλαπλή σχέση με την Ελλάδα. Είναι από την μία συνεργάτης της Ελλάδας γιατί διαχειρίζεται ένα μέρος των ομολόγων της, δηλαδή του δημόσιου χρέους της και από την άλλη έχει πελάτες μεγάλα hedge funds που επενδύουν υπέρ ή κατά της Ελλάδας.

Μέσα στις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, όπως στην Goldman Sachs, υπάρχουν τα ονομαζόμενα σινικά τείχη. Κάθε τμήμα μίας τράπεζας χωρίζεται από τα υπόλοιπα με σινικά τείχη έτσι ώστε η μία πληροφορία να μην μπορεί να μεταφερθεί από το ένα τμήμα στο άλλο. Έτσι αν ένα τμήμα εργάζεται για να βοηθήσει το χρέος της Ελλάδας και άρα γνωρίζει από μέσα την οικονομική κατάσταση της χώρας δεν πρέπει να δώσει πληροφορίες σε άλλο τμήμα που εργάζεται για να βγάλει κέρδος από την Ελλάδα, για παράδειγμα.

Ο Ντικ Μποβέ, γνωστός τραπεζικός αναλυτής στις ΗΠΑ, σε συνέντευξη του υποστήριξε ότι είναι πιθανό στην περίπτωση της Ελλάδας τα σινικά τείχη να έπεσαν σε κάποιες επενδυτικές τράπεζες όπως η Goldman Sachs. Το απίθανο θα ήταν να μην έπεφταν μάλλον.

Από την αρχή της κρίσης, τα μεγάλα ΜΜΕ προσπάθησαν να υποβαθμίσουν την σημασία αυτής της ιστορίας για να ρίξουν το φταίξιμο της χρεοκοπίας αποκλειστικά στους “διεφθαρμένους” δημοσίους υπαλλήλους, τους συνδικαλιστές και γενικότερα τους “τεμπέληδες” Έλληνες που ζούσαν πέρα από τα όρια των δυνατοτήτων τους.

Αυτή η προπαγάνδα συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, μετά από τις αλλεπάλληλες αποτυχημένες πολιτικές που κατέστρεψαν τη χώρα και οδήγησαν στην ανέχεια εκατομμύρια Έλληνες και κορυφώνεται λίγο πριν οι απεσταλμένοι της τρόϊκας των δανειστών επιβάλουν νέα μέτρα, ενώ τα συστημικά φερέφωνα συχνά αποκαλούν τέτοιες ιστορίες ως “θεωρίες συνωμοσίας”.