ΑΔΙ;ΑΦΑΝΕΙΑ, ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΣΠΟΡ

H σπαρταριστή ιστορία της ΕΡΤ>Ο πρωθυπουργός με την μοντέλα ανιψιά και το κρυφό βενζινάδικο!

Από τον Νίκο Χασαπόπουλο

«Θα κάνετε την ΕΡΤ BBC;» ρώτησαν τον κ. Γ. Ρωμαίο οι δημοσιογράφοι μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του ως γενικού διευθυντή της ΕΡΤ: «Βεβαίως θα κάνω την ΕΡΤ BBC, με την προϋπόθεση να κάνω και τους Ελληνες Εγγλέζους» ήταν η απάντηση του έμπειρου δημοσιογράφου και συγγραφέα ο οποίος με την ανάληψη της εξουσίας από το ΠαΣοΚ, το 1981, αναλάμβανε επικεφαλής του νευραλγικού φορέα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Δεν μάθαμε ποτέ αν οι Ελληνες θα μπορούσαν να γίνουν Εγγλέζοι, διαπιστώσαμε όμως ότι οι πολιτικοί προϊστάμενοι της ΕΡΤ δεν μπόρεσαν ποτέ να συμπεριφερθούν όπως οι βρετανοί ομόλογοί τους. Αποτέλεσμα; Να φτάσουμε στο μαύρο, στους επικίνδυνους τριγμούς στη συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης και για όλα να φταίει (ως συνήθως) ο... Χατζηπετρής.

Επειτα από 47 χρόνια, τρεις μήνες και 22 ημέρες ζωής, ήρθε ο ξαφνικός θάνατος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης και μάλιστα με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο, με τη συνδρομή των... ΜΑΤ. Μια μεγάλη τηλεοπτική ιστορία, γεμάτη ίντριγκες, σκάνδαλα (οικονομικά αλλά ακόμη και... ερωτικά), σπατάλες, καταχρήσεις, καβγάδες, βόλεμα «ημετέρων», λεηλασίες, αλλά και μια ιστορία γεμάτη λαμπρές σελίδες και πρόσωπα που άφησαν εποχή έλαβε τέλος.

Ισως ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών του ΕΙΡ, όπως έτσι πρώτα ονομάστηκε όταν εγκαινιάστηκε στις 16 Ιουλίου 1945, να ήταν και ο πιο τυχερός οργανισμός τότε στην Ελλάδα, όταν την εγκατέλειπαν ηττημένοι οι ναζί κατακτητές. Τυχερός δηλαδή μέσα στην ατυχία του: Δύο γερμανοί στρατιώτες ανατίναξαν φεύγοντας από την Αθήνα τον ιστό της κεραίας που εξέπεμπε από το Ζάππειο και έτσι το κόστος επανενεργοποίησης θεωρήθηκε μεγάλο. Και ενώ όλα φαίνονταν δύσκολα  εκείνη την εποχή, ήρθαν οι αποζημιώσεις. Σημαντικό ποσό του υλικoτεχνικού εξοπλισμού προήλθε από τις πολεμικές επανορθώσεις. Το ΕΙΡ ήταν από τους πρώτους οργανισμούς που έλαβε γερμανικές αποζημιώσεις σε είδος, δηλαδή σε ραδιοφωνικές κονσόλες, κεραίες, αναμεταδότες, τις οποίες αξιοποίησε πλήρως ο στρατηγός Χριστόδουλος Τσιγάντες, βασικός διοργανωτής του ΕΙΡ. Σημαντικοί διευθυντές του στη μεταπολεμική εποχή ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Στρατής Μυριβήλης.

Ωστόσο και η ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ΕΡΤ και αρχίζει ουσιαστικά το 1951, τότε που θεσπίστηκαν η ίδρυση και η λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών των Ενόπλων Δυνάμεων. Η επίσημη έναρξη της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 1966, με πρώτη παρουσιάστρια την Ελένη Κυπραίου και συντονιστή τον δημοσιογράφο Γιώργο Κάρτερ. Το 1969 γίνεται η διεθνής απευθείας σύνδεση με το κύκλωμα της Eurovision και η μετάδοση της προσεδάφισης και του περιπάτου του «Απόλλο 12» στη Σελήνη. Ηταν μια στιγμή που η χούντα την αξιοποίησε κάνοντας τη δική της προπαγάνδα, τότε που η ΥΕΝΕΔ ήταν ο ισχυρός τηλεοπτικός και κύριος επικοινωνιακός βραχίονας των πραξικοπηματιών. Το περίφημο «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» στην ΥΕΝΕΔ ακουγόταν πρώτα.

Τώρα πώς φτάσαμε από τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Μάνο Χατζιδάκι που ανέλαβε το Τρίτο Πρόγραμμα, τον Σεπτέμβριο του 1974 , στο...«Τζουράσικ Παρκ», όπως χαρακτήρισε την ΕΡΤ ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς, είναι επίσης μια μεγάλη ιστορία. Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες: η πολιτική εξουσία, ο συνδικαλισμός και οι εργαζόμενοι. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.

Ο λεγόμενος «ομφάλιος λώρος», η απευθείας σύνδεση δηλαδή της κρατικής εξουσίας με τη διοίκηση της ΕΡΤ, και μάλιστα στις περιόδους που ήταν η ΕΡΤ μονοπώλιο, ήταν ο λόγος που περνούσε ατόφια η κομματική προπαγάνδα. Το άσπρο γινόταν μαύρο και τα επιτεύγματα της εκάστοτε κυβέρνησης, χωρίς αντίλογο, ήταν πάντοτε πρώτη είδηση. Αφήστε που πολλές φορές τα δελτία ειδήσεων δεν τα έγραφαν δημοσιογράφοι, αλλά έρχονταν δακτυλογραφημένα από την οδό Ζαλοκώστα (έδρα της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριών) λίγα μόλις λεπτά πριν από την εκφώνησή τους. Τρεις δημοσιογράφοι-παρουσιαστές πέρασαν πάραυτα από την ενεργό υπηρεσία στη διαθεσιμότητα όταν αρνήθηκαν το 1989 να εκφωνήσουν δελτίο ειδήσεων, το οποίο έφερε υπογραφή κυβερνητικού αξιωματούχου που θεωρούσε ως πρώτη είδηση την... «άφθονη διούρηση» που είχε ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου όταν νοσηλευόταν έπειτα από εγχείρηση καρδιάς στο Χέρφιλντ. Ενας διευθυντής ειδήσεων, ο κ. Σπ. Κατσίμης,έφυγε «μαζί με τα μολύβια που είχε στο γραφείο του» από την ΕΡΤ επειδή μετέδωσε το «φωτιά και τσεκούρι» που ανέφερε ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ευάγγελος Αβέρωφστην κηδεία του εκδότη της «Βραδυνής» Τζώρτζη Αθανασιάδη. Η εντολή που είχε από τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Μαρούδα ήταν να «πνιγεί» η είδηση.

Η ΕΡΤ, επί ΝΔ, ήταν το μοναδικό κανάλι που δεν μετέδωσε λέξη όταν το σκάνδαλο του Βατοπαιδίου γινόταν πρώτο θέμα στα άλλα κανάλια, γιατί ήταν αναμεμειγμένα πολιτικά πρόσωπα, ακόμη και το όνομα του τότε πρωθυπουργού.

Αυτός ο «ομφάλιος λώρος» της  εκάστοτε κυβέρνησης με την ΕΡΤ συνεχιζόταν σε όλη τη δεκαετία του '80 και στις αρχές της δεκαετίας του '90 με πολλές μορφές, ακόμη και με τη συνδρομή των... μυστικών πληροφοριών. Στην τότε ΕΡΤ-2 (στη Μεσογείων) δεν τοποθετήθηκε ξαφνικά, ως... ελεγκτής ειδήσεων, ο κ. Ντάνος Κρυστάλλης, με προσωπικό τηλεφώνημα που έγινε από τον τότε γενικό γραμματέα Πληροφοριών κ. Σωτ. Κωστόπουλο (ο οποίος έλυνε και έδενε στην ΕΡΤ) για να ανακαλύψει δήθεν πρόσωπα που σχετίζονταν με την τρομοκρατία; Μπορεί να μην τα ανακάλυψε ποτέ, αλλά ο μυστήριος αυτός τύπος (όπως τον αποκαλούσαν) είχε εγκατασταθεί σε γραφείο δίπλα από το γραφείο του διευθυντή ειδήσεων (τότε ήταν ο κ. Χρ. Κονταξής) ακούγοντας και καταγράφοντας τα πάντα. Είχε, όπως αποδείχθηκε, και ένα χάρισμα στις προβλέψεις. Προέβλεψε φέρ' ειπείν και πότε θα γίνει βομβιστική επίθεση και ζητούσε να σταλούν τα τηλεοπτικά συνεργεία για να καλύψουν τις ζημιές, δέκα λεπτά πριν από την έκρηξη της βόμβας, όπως συνέβη με την έκρηξη αυτοσχέδιου μηχανισμού στη City Bank στην οδό Δροσοπούλου στην Κυψέλη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει το τηλεοπτικό συνεργείο. Η δράση του έγινε γνωστή μήνες μετά την αποχώρησή του από την ΕΡΤ-2.

Ο σφικτός εναγκαλισμός των πολιτικών με την ΕΡΤ γινόταν με ποικίλες μορφές. Με τους κομματικούς... μοντέρ, για παράδειγμα, που έστελναν τα πολιτικά κόμματα για να κάνουν αυτοί (και όχι οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ) το μοντάζ στις όποιες δηλώσεις των αρχηγών τους (συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν με το ΚΚΕ και το ΠαΣοΚ, κυρίως σε προεκλογικές περιόδους), όπως επίσης και με τις εκατοντάδες προσλήψεις που έγιναν. Τόσο πολλές προσλήψεις δεν έγιναν σε κανένα άλλο δημόσιο τηλεοπτικό κανάλι στην Ευρώπη.
Ολα άρχισαν στη δεκαετία του '80 όταν εμφανίστηκαν πολιτικοί από τα τότε δύο μεγάλα κόμματα, που κατά σύμπτωση είχαν συγγενική σχέση (ανιψιές) με... μανεκέν, αεροσυνοδούς, δύο μάλιστα εμφανίστηκαν ότι είχαν συγγενείς σταρ ή αναπληρωματικές σταρ Ελλάς, ένας (πρώην πρωθυπουργικός σύμβουλος μάλιστα) εμφανίστηκε με ανιψιά αναπληρωματική Μις Ελλάς, τις οποίες τοποθετούσαν ως παρουσιάστριες ειδήσεων ή παρουσιάστριες σε εκπομπές.

Δύο πρώην εστεμμένες εξακολουθούν και σήμερα να εργάζονται στην ΕΡΤ με συμβάσεις αορίστου χρόνου και έγιναν και συνδικαλίστριες. Ακόμη θυμούνται στην ΕΡΤ ότι όταν η μία εξ αυτών εκφώνησε το πρώτο δελτίο ειδήσεων, ήρθε ένα φορτηγό με τριαντάφυλλα έξω από το στούντιο και ας έκανε στις ειδήσεις ένα μικρό σαρδάμ: Αντί να διαβάσει (τότε, βλέπετε, δεν υπήρχαν τα ότο κιου) «Κα γκε Μπε», διάβασε η δυστυχής... «η κυρία Κεμπέ». Ποιος νοιαζόταν άραγε τότε; Ούτε έδωσε κανείς σημασία όταν η εν λόγω κυρία αποφώνησε μια απευθείας σύνδεση με τα κρατικά λαχεία λέγοντας: «Οσοι δεν κέρδισαν σήμερα να μη στενοχωριούνται, γιατί όπως είπε και ο Χριστός μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι».

Ποιος αλήθεια μπορούσε να τα βάλει με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, που μπορούσε (σε ορισμένες περιπτώσεις) με ταχυδακτυλουργικό τρόπο να αλλάξει τα πάντα στο μοντάζ: από τις δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών και να τις εμφανίσει αντίθετες ως και να διορίσει στην ΕΡΤ ένα ολόκληρο χωριό, όπως συνέβη το 2003, με τον διορισμό πέραν των 100 ατόμων (δημοσιογράφων, διοικητικών, γραμματέων, τεχνικών, οδηγών, κλητήρων, ακόμη και καθαριστριών) που κατά σύμπτωση κατάγονταν από ένα συγκεκριμένο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας.

ΕΡΤ: Τα μπόνους 

93.200  ευρώ το 2006 σε σύμβουλο για τον «καλό συντονισμό» των τομέων που επόπτευε.

77.000  ευρώ σε σύμβουλο σε δύο δόσεις για τους ίδιους λόγους.

68.650  ευρώ σε στέλεχος της ραδιοφωνίας σε δύο δόσεις για την εύρυθμη λειτουργία των τομέων ευθύνης του.

38.130  ευρώ σε στέλεχος του Τμήματος μάρκετινγκ το 2006.

36.000  ευρώ σε δημοσιογράφο το 2006.

«Τηλεοπτικό σπορ» η αδιαφάνεια
Οι σπατάλες, οι εξυγιάνσεις και οι... θυγατέρες
Η σπατάλη στην ΕΡΤ ήταν για πολλούς «τηλεοπτικό σπορ», λέει ο πρώην πρόεδρος, αφού ήταν κάπως απίθανο να υπήρχε στην ΕΡΤ έστω η στοιχειώδης περίσκεψη να διαφυλαχθεί το δημόσιο χρήμα. Εικονικές υπερωρίες, πολυπληθείς αποστολές, διαμονή σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων, εξωτερικές παραγωγές, σύμπραξη με ιδιώτες, πλασματικές αμοιβές. Τα έκρυβαν τότε καλά.Οπως αυτή η περίφημη δεξαμενή καυσίμων, στο πίσω μέρος της πρώην ΕΤ2 που τη γνώριζαν λίγοι, αυτοί που φούλαραν τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα. Εγινε ένας έλεγχος τον Ιούλιο του 2004, η δεξαμενή ανακαλύφθηκε και την έκλεισαν. Δόθηκε σε ιδιώτες ο εφοδιασμός σε καύσιμα, με αποτέλεσμα το κόστος των καυσίμων να μειωθεί σε ολόκληρη την ΕΡΤ κατά... 50%. 'Η το άλλο, το 1988, που ήρθε και περιπολικό στην ΕΡΤ να συλλάβει τον υπεύθυνο τιμολογίων που εξέδιδε τιμολόγια για δήθεν αποστολές δημοσιογράφων στις ΗΠΑ και ας μην πήγαν ποτέ στην Αμερική οι συγκεκριμένοι δημοσιογράφοι. Οταν κάποια στιγμή έγινε καταγραφή των φωτοτυπικών μηχανημάτων βρέθηκαν τόσο πολλά φωτοτυπικά που μπορούσε η ΕΡΤ να ανοίξει κατάστημα και να τα πωλεί στην ελεύθερη αγορά και με συμφέρουσες τιμές.

Τρεις φορές πήγαν οι ελεγκτές δημόσιας διοίκησης στην ΕΡΤ για έλεγχο το 2011 και στις τρεις βρήκαν σοβαρά παραπτώματα. Αγοράστηκαν (και μάλιστα ακριβά) για ένα διάστημα ποδοσφαιρικοί αγώνες της Λατινικής Αμερικής και δεν προβλήθηκαν ποτέ. Υπήρξαν αδιαφανείς διαδικασίες στις δεκαετίας του '80 και του '90 και το 2000 στις αναθέσεις διαφόρων σίριαλ, τα οποία η ΕΡΤ πλήρωσε πολύ ακριβά.

Η ΕΡΤ δεν έγινε ποτέ BBC παρά τις τόσες προσπάθειες που έγιναν από όλες τις κυβερνήσεις να την εξυγιάνουν. Να την εξυγιάνουν αλλά πώς; Χωρίς ποτέ να απολέσουν την πολιτική ισχύ που νόμιζαν ότι πήγαζε από τους ραδιοθαλάμους της Αγίας Παρασκευής. Αλλες κυβερνήσεις βάφτιζαν «εξυγίανση» τον ενιαίο φορέα που δημιούργησαν, άλλες κατέλυαν τον φορέα αυτόν και δημιουργούσαν άλλον, άλλες το 1982 μετονόμαζαν την ΥΕΝΕΔ σε ΕΡΤ-2, για να τη μετονομάσουν εν συνεχεία το 1978 σε ΕΤ2 και το 1997 να την ονομάσουν ΝΕΤ.

Τώρα με το μαύρο στις οθόνες που έπεσε γίνεται πάλι λόγος για εξυγίανση. Αλλά από ποιους και με ποια κριτήρια; Από αυτούς που ήταν υπεύθυνοι για την απαράδεκτη εικόνα που είχε η κρατική τηλεόραση τα προηγούμενα χρόνια; Και κυρίως με ποιο τρόπο; Ποιος «δαιμόνιος νους» συνέλαβε την ιδέα ότι το λουκέτο θα εξυγιάνει ρίχνοντας μάλιστα την ευθύνη γι' αυτό αποκλειστικά και μόνο στους εργαζόμενους και όχι στους πραγματικά υπεύθυνους;

Γιατί οι εργαζόμενοι πληρώνουν σήμερα. Οι συνεπείς επαγγελματίες δημοσιογράφοι και τεχνικοί που κρατούσαν την ΕΡΤ όρθια τόσα χρόνια.

Βεβαίως στην ΕΡΤ είναι πολλοί όλοι αυτοί που πίστεψαν στους πολιτικούς και πήραν το μαγικό χαρτάκι τους για να διοριστούν. Αλλοτε με συμβάσεις αορίστου χρόνου, άλλοτε με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ευελπιστώντας να επαναληφθεί η κομματική διαδικασία και να μετατραπούν και οι δικές τους συμβάσεις σε αορίστου.

Ακόμη και ο κ. Κεδίκογλου ομολογεί ότι στην ΕΡΤ έγιναν και επί των ημερών του προσλήψεις, αλλά, όπως λέει, όχι πολλές. Ούτε δίνει μια πειστική εξήγηση πώς ο ίδιος προσελήφθη στην ΕΡΤ (την περίοδο που ο πατέρας του ήταν υπουργός), ούτε βεβαίως εξηγεί πώς η (θυγατέρα πρώην υπουργού) κυρία Ανθή Σαλαγκούδη προσελήφθη και μάλιστα ως παρουσιάστρια. Τώρα κάνει λόγο για επερχόμενο διαχειριστικό έλεγχο, γιατί υπάρχουν πληροφορίες ότι συγγενικά πρόσωπα έχουν στήσει εταιρείες παραγωγής, ότι υπήρξαν κλοπές υλικού, ότι υπάρχουν επίορκοι υπάλληλοι και αφήνει υπονοούμενα ότι πιθανόν να έχει υπάρξει και σαμποτάζ τηλεοπτικών μηχανημάτων αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

Φιλοδοξίες
Από τον Μαρούδα στη ΔΑΚΕ
Ακόμη και όταν εμφανίστηκαν τα ιδιωτικά κανάλια η τότε κυβέρνηση άργησε να καταλάβει ότι έχανε το μονοπώλιο στην ενημέρωση και θέλησε να παραμείνει στο παιχνίδι της εξουσίας μέσω της ΕΡΤ. Και μπορεί ο Δημήτρης Μαρούδας να απειλούσε ότι θα καταρρίψει τους τηλεοπτικούς δορυφόρους, αλλά η κυβέρνηση συνέχιζε τους διορισμούς. Αυτή τη φορά μάλιστα είχε ως συμπαραστάτες στους διορισμούς τους συνδικαλιστές. Οχι μόνον είχαν λόγο στους διορισμούς, αλλά και λόγο (πολλές φορές) ποιος θα αναλάβει εκπομπή, ποια ώρα θα μεταδιδόταν, ποιος θα έκανε απευθείας σύνδεση ή ακόμη ποιος δημοσιογράφος θα έπαιρνε κάποια συνέντευξη, ποιοι θα πήγαιναν να καλύψουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα κτλ. Το 2004 με την άνοδο στην εξουσία της ΝΔ η ΔΑΚΕ της ΠΡΟΣΠΕΡΤ έκοψε (και απαίτησε να μπουν στο «ψυγείο») δημοσιογράφους που είχαν εκπομπές επί κυβερνήσεως του κ. Κ. Σημίτη, γιατί τους θεωρούσαν πασόκους.

Το ίδιο συνέβη με το ΠαΣοΚ όταν ήταν στα πράγματα, που έβαλε στο «ψυγείο» στελέχη που θεωρήθηκαν ότι ανήκαν στη ΝΔ. Κάθε φορά που άλλαζε η κυβέρνηση ή ακόμη άλλαζε ο αρμόδιος για την τηλεόραση υπουργός, άλλαζαν και τα πρόσωπα σε δελτία ειδήσεων, εκπομπές και στις... οικονομικές υπηρεσίες: «Το 80% του χρόνου μου κάθε ημέρα το περνούσα βλέποντας συνδικαλιστές που είχαν συνέχεια αιτήματα και επιδίωκαν συνδιοίκηση στην ΕΡΤ»έλεγε ένας πρώην πρόεδρος της ΕΡΤ, ο οποίος σήμερα χαρακτηρίζει ορισμένους κομματικούς συνδικαλιστές «επικίνδυνο πρόβλημα».

Από την ΕΡΤ άλλωστε δεν ξεκίνησαν πολλοί από τους σημερινούς και τους πρώην βουλευτές; Δεν ήταν γι' αυτούς το «όχημα» για να εγκαταλείψουν τη δημοσιογραφία και να προβληθούν στην πολιτική σκηνή, να συλλέξουν ψήφους, να εκλεγούν βουλευτές και ορισμένοι να γίνουν υπουργοί; όπως οι κκ. Αθ. Αθανασίου, Ι. Δημαράς, Τ. Κουίκ, Γ. Λιάνης, Κ. Γκιουλέκας, Π. Ευθυμίου, Γ. Κοντογιάννης, Γ. Ανδριανός, Σ. Κεδίκογλου, οι κυρίεςΦωτεινή Πιπιλή, Λιάνα Κανέλλη, Αννα Καραμανλή, Εύα Καϊλή, Νατάσα Ράγιου, Αρια Αγάτσα, Φωτεινή Αραμπατζή και πολλοί άλλοι παρελθόντων ετών. Επειδή παρουσίαζαν δελτίο ειδήσεων στην ΕΡΤ, ή ήταν υπεύθυνοι σε κάποια εκπομπή, δεν ήταν λίγοι αυτοί που πίστεψαν ότι μπορούσαν να κυβερνήσουν και τη χώρα ή ακόμη να εκλεγούν δημοτικοί άρχοντες και να έχουν πρώτο λόγο στα κοινά.