ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ

 Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Εν αρχή τα πρόσωπα, ο ρόλος τους ήταν κυρίαρχος: η κυρίαρχη ελίτ έριξε στον Καιάδα τα καλύτερα παιδιά της για να κερδίσει το δημοψήφισμα και έχασε. Οι πολύτιμες εφεδρείες, από τον Καραμανλή ως τον Αβραμόπουλοαλλά και το στρατηγό Φράγκο Φραγκούλη, όλοι υποχρεώθηκαν να πουν ναι, με κατάληξη τον πολιτικό ενταφιασμό τους. Ο Θεοδωράκης ήταν από την αρχή κουτσό άλογο, οΑλέκος Παπαδόπουλος επανεμφανίστηκε αλλά ανήκει στο παλαιό πολιτικό προσωπικό, θυμίζει τον γνωστό Μανωλιό. Το πολιτικό προσωπικό της όλης συντηρητικής παράταξης τελείωσε και μαζί τους έκλεισε η περίοδος της Μεταπολίτευσης.

Στην αντιμνημονιακή παράταξη τρία πρόσωπα έπαιξαν κρίσιμο ρόλο με...

πρωταγωνιστή εκτός σειράς τον πρωθυπουργό. Ο Τσίπρας πήρε πάνω του τη μάχη του όχι και την κέρδισε θριαμβευτικά. Τα επόμενα 24ωρα θα κρίνουν πως θα φτάσουμε στο (προσωρινό) τέρμα αλλά ότι και αν γίνει ο πρωθυπουργός έχει προσωποποιήσει τη νίκη του όχι, ακόμα και οι πιο δύσπιστοι οφείλουν να το αναγνωρίσουν. Άλλωστε για τον κόσμο δεν θα έχει καμία σημασία αν δεν το κάνουν.

Πολλά ηχηρά ακούστηκαν περί εθνικής ενότητας. Η αλήθεια είναι ότι ο Τσίπρας υποχρέωσε τους αντίπαλους να τον ακολουθήσουν σε μια απολαυστική χρήση της ισχύος μετά το δημοψήφισμα. Το κείμενο δεν είναι γνωστό αλλά η απλή λογική υπαγορεύει ότι δεν μπορεί να απέχει από όσα έχει υποστηρίξει η κυβέρνηση ως τώρα, όχι στις μειώσεις συντάξεων/μισθών, μη βιωσιμότητα του χρέους κλπ. Συνυπέγραψαν όσα αθέμιτα πολέμησαν.

Τα δυο άλλα πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ήταν ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και ο Πάνος Καμένος. Ο Λαφαζάνης με προσωπική και πολιτική διακινδύνευση, με σύνεση και τόλμη κράτησε ήρεμο το εσωκομματικό μέτωπο και την κυβερνητική συνοχή. Ο Καμένος κράτησε αρραγή τη σύμπραξη ΑΝΕΛ/ΣΥΡΙΖΑ παρά την επίθεση και τις απώλειες στο κόμμα του, ήταν στην πρώτη γραμμή, σταθερός, σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό. Ο ρόλος του Τσίπρα αξιολογείται και με βάση τις –καθ' όλα έγκυρες- πληροφορίες, μερικές δημόσιες, ότι κάποιοι «λάκισαν» τις δύσκολες στιγμές, σάλπισαν υποχώρηση, συνέστησαν υποταγή, ήταν πρόθυμοι προς παράδοση.

Προτάσσω το θέμα των προσώπων επειδή είναι προφανές ότι είναι εντελώς λάθος η υποτίμηση του ρόλου των προσώπων στην ιστορική εξέλιξη. Για την Αριστερά είναι και υποκριτικό. Θεοποίησε την προσωπολατρία μιλώντας ταυτόχρονα, ως προπέτασμα καπνού, περί πάλης των τάξεων κλπ. Άξια ηγεσία χωρίς ευνοϊκές συνθήκες δεν ευδοκιμεί. Συνθήκες ευνοϊκές χωρίς ηγέτη μας προσπερνούν.

Ο κόσμος, συμπαγής, νίκησε κατά κράτος τον φόβο, αντιμετώπισε νικηφόρα τον τυφώνα που εξαπέλυσαν εγχώρια και εξωχώρια κέντρα. Αναμφίβολα η νίκη του όχι θα ήταν μεγαλύτερη σε ομαλότερες συνθήκες. Είναι πάντως η πρώτη φορά που το πλήθος τείνει σε ένα ποιοτικό μετασχηματισμό, να γίνει λαός, πολιτικό σώμα συγκροτημένο με λίγο-πολύ συγκεκριμένο άμεσο στόχο.

Οι μεγάλοι συναρπαστικοί οραματικοί ορίζοντες λείπουν αλλά η λαϊκή ενότητα, ελλείψει δεδομένης κοινά αποδεκτής ιδεολογίας, μπορεί να σφυρηλατηθεί μέσω της πράξης, συντελεστή και παραγωγό ιδεολογίας. Με αυτή την έννοια η εκκαθάριση του νοσηρού περιβάλλοντος της διαπλοκής/διαφθοράς έχει παιδευτική διάσταση. Είναι προϋπόθεση για την επικράτηση ευνομίας, εμπιστοσύνης στη σχέση Κράτους/πολίτη, για να απελευθερωθούν, όσο είναι δυνατόν στο σημερινό κοινωνικό καθεστώς, οι λαϊκές δυνάμεις από το πελατειακό κράτος, το ραγιαδισμό στους κρατούντες, εγχώριους και ξένους. Με δυο λόγια ο άμεσος στόχος, ρευστότητα και έντιμη συμφωνία, ακόμα και αν/όταν επιτευχθεί είναι η αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να συνεχιστεί η πορεία μετασχηματισμού του πλήθους σε λαό.

Διαλλακτικοί ή αδιάλλακτοι οι Ευρωπαίοι, πρωτοστατούντων των Γερμανών, αντιλαμβάνονται, έστω θολά, ότι το ελληνικό πρόβλημα έχει ευρύτατες διαστάσεις και ακαθόριστες άμεσες και μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις για την ΕΕ, οικονομικές και γεωπολιτικές. Έδωσαν μάχη με όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να εμποδίσουν τους ευρωπαϊκούς λαούς να δουν καθαρά αυτή τη διάσταση του ελληνικού προβλήματος και απέτυχαν οικτρά. Το πρώτο βήμα έγινε αλλά η πορεία είναι μακρά.