ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΚΛΠ ΜΑΛΑΚΙΕΣ.....

• Το φιάσκο της λιτότητας σε Ελλάδα – Ιρλανδία δικαιώνει τον Κέϋνς και διασύρει τους σημερινούς φωστήρες…

• Βαρυσήμαντο άρθρο του νομπελίστα Paul Krugman στους New York Times

«Το πραγματικό τεστ της κεϋνσιανής οικονομίας προέρχεται από Ευρωπαικές χώρες, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία που έπρεπε να επιβάλλουν άγρια λιτότητα ως όρο για να λάβουν δάνεια – και αυτή τη στιγμή υποφέρουν από μεγάλη ύφεση – με το πραγματικό ΑΕΠ και στις δύο χώρες να έχει μειωθεί κατά διψήφιους αριθμούς».

«Η ανάπτυξη, όχι η ύφεση, είναι η ΣΩΣΤΗ ΣΤΙΓΜΗ για λιτότητα».

Αυτά έλεγε ο John Maynard  Keynes to 1937 και ο πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ ήταν στη διαδικασία να τον δικαιώσει προσπαθώντας να ισοσκελίσει τον προυπολογισμό πολύ γρήγορα και βυθίζοντας την αμερικανική οικονομία  – που μέχρι εκείνη τη στιγμή ανέκαμπτε σταθερά – σε ΒΑΘΙΑ ΥΦΕΣΗ. 

Η περικοπή των κρατικών δαπανών σε μια οικονομία που βρίσκεται σε ύφεση την επιδεινώνει περαιτέρω. Η λιτότητα θα πρέπει να περιμένει μέχρις ότου δρομολογηθεί μια ισχυρήανάκαμψη!

Δυστυχώς, στα τέλη του 2010 και αρχές του 2011, οι πολιτικοί και διαμορφωτές πολιτικής σε ένα μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου πίστευαν ότι γνώριζαν καλύτερα, ότι θα έπρεπε να επικεντρωθούν στα ελλείμματα, όχι στις θέσεις εργασίας, έστω και αν οι οικονομίες μας μόλις είχαν αρχίσει να ανακάμπτουν από την ύφεση που ακολούθησε την οικονομική κρίση.

Και ενεργώντας με αυτήν την αντι-κεϋνσιανή εμμονή, απέδειξαν ότι ο Keynes είχεδίκιο εξ αρχής.

Το να λέω ότι η κεϋνσιανή οικονομική αρχή δικαιώθηκε, βρίσκομαι φυσικά σε αντίθεση με την κοινή λογική. Στην Ουάσινγκτον, ιδίως, η αποτυχία του πακέτου κινήτρων του Ομπάμα να παράγει έκρηξη της απασχόλησης, γενικά θεωρείται ότι αποδεικνύει ότι οι κρατικές δαπάνες δεν μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Αλλά όσοι από μας πιστεύουν στα μαθηματικά συνειδητοποιήσαμε, από την αρχή, ότι το Σύμφωνο Ανάκαμψης και Επανεπένδυσης του 2009 (περισσότερο από το ένα τρίτο των οποίου, παρεμπιπτόντως, έλαβε τη σχετικά αναποτελεσματική μορφή φορολογικών περικοπών) ήταν πάρα πολύ λίγο, δεδομένου του βάθους της ύφεσης. Και είχαμε προβλέψει και τη συνακόλουθη πολιτική αντίδραση.

Έτσι, η πραγματική δοκιμασία της κεϋνσιανής οικονομίας δεν προήλθε από τις χλιαρές προσπάθειες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ  για την τόνωση της οικονομίας, οι οποίες αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τις περικοπές σε επίπεδο πολιτειών και τοπικών κυβερνήσεων.

Αντίθετα, προήλθε από ευρωπαϊκά έθνη, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, πουαναγκάστηκαν να επιβάλουν άγρια ​​δημοσιονομική λιτότητα, ως προϋπόθεση για τηχορήγηση δανείων έκτακτης ανάγκης – και έχουν πέσει σε επίπεδα οικονομικήςύφεσης, με το πραγματικό ΑΕΠ και στις δύο χώρες να πέφτει κατά διψήφιο αριθμό.

Αυτό δεν έπρεπε να συμβεί, σύμφωνα με την ιδεολογία που κυριαρχεί σ’ ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού λόγου μας. Τον Μάρτιο του 2011, το Ρεπουμπλικανικό προσωπικό της Κοινής Οικονομικής Επιτροπής του Κογκρέσου έδωσε στη δημοσιότητα μια έκθεση με τίτλο «Ξοδεύετε λιγότερα, Οφείλετε λιγότερα, Αναπτύσσετε την Οικονομία». Γελοιοποίησε τις ανησυχίες ότι η μείωση των δαπανών εν μέσω ύφεσης θα επιδείνωνε την ύφεση, με το επιχείρημα, ότι οι περικοπές δαπανών θα βελτίωναν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων και ότι αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε ταχύτερη και όχι πιο αργή, ανάπτυξη.

Θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα, ακόμη και τότε: Τα υποτιθέμενα ιστορικά παραδείγματα της «επεκτατικής λιτότητας»,  που χρησιμοποιήθηκαν για να στηρίξουν την περίπτωσή τους έχουν ήδη διεξοδικά καταρριφθεί. Και υπήρχε και το δυσάρεστο γεγονός ότι πολλοί στη Δεξιά, που πρόωρα έβλεπαν στην Ιρλανδία μια ιστορία επιτυχίας, επιδεικνύοντας τώρα τις αρετές των περικοπών των δαπανών, στα μέσα του 2010, έβλεπαν απλώς την ιρλανδική πτώση να εμβαθύνει και την εμπιστοσύνη των επενδυτών να χάνεται αισθητά.

Το περίεργο είναι, κατά κάποιο τρόπο, ότι αυτό επαναλαμβάνεται από την αρχή του έτους. Υπήρξαν μακροσκελείς διακηρύξεις ότι η Ιρλανδία είχε γυρίσει από τη γωνία, αποδεικνύοντας ότι η λιτότητα λειτουργεί- και στη συνέχεια  ήρθαν οι αριθμοί θλιβεροί όπως και πριν.

Ωστόσο, η επιμονή σε άμεσες περικοπές δαπανών συνέχισαν να κυριαρχούν στο πολιτικό τοπίο, με επιζήμια αποτελέσματα για την οικονομία των ΗΠΑ. Είναι αλήθεια ότι δεν υπήρξαν σημαντικά νέα μέτρα λιτότητας σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά υπήρξαν πολλές «παθητικές» λιτότητες, καθώς τα μέτρα Ομπάμα ατονούσαν και οι ταμειακά στριμωγμένες πολιτείες και τοπικές κυβερνήσεις συνέχισαν να κόβουν.

Τώρα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η Ελλάδα και η Ιρλανδία δεν είχαν άλληεπιλογή από την επιβολή λιτότητας, ή, εν πάση περιπτώσει, όχι άλλες επιλογές εκτός από την αθέτηση των χρεών τους και την έξοδο από το ευρώ.

Αλλά ένα άλλο μάθημα του 2011 ήταν ότι η Αμερική είχε και έχει επιλογή. Η Ουάσιγκτον μπορεί να έχει εμμονή με το έλλειμμά της, αλλά οι χρηματοπιστωτικές αγορές, αν μη τι άλλο, μας γνέφουν ότι θα μπορούσαμε να δανειστούμε περισσότερα.

Και πάλι, αυτό δεν έπρεπε να συμβεί. Μπήκαμε στο 2011 εν μέσω τρομερών προειδοποιήσεων για μια ελληνικού τύπου κρίση χρέους που θα συμβεί μόλις η Ομοσπονδιακή Τράπεζα σταματήσει να αγοράζει ομόλογα ή οι οργανισμοί αξιολόγησης λήξουν την τρία-A κατάστασή μας ή η Υπερ-Διακομματική Επιτροπή αποτύχει να καταλήξει σε συμφωνία ή κάτι τέτοιο. Όμως, η Fed έληξε το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων τον Ιούνιο, η Standard & Poors  υποβάθμισε την Αμερική τον Αύγουστο, η Υπερ-Επιτροπή κατέληξε σε αδιέξοδο το Νοέμβριο και το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ μόλις που διατηρούνται χαμηλό. Στην πραγματικότητα, σε αυτό το σημείο, τα προστατευμένα από τον πληθωρισμό ομόλογα των ΗΠΑ πληρώνουν αρνητικό επιτόκιο:

οι επενδυτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν την Αμερική για να κρατήσει τα χρήματάτους. 

Η τελική γραμμή είναι ότι το 2011 ήταν ένα έτος κατά το οποίο οι πολιτικές ελίτ μας είχαν μία εμμονή στα βραχυπρόθεσμα ελλείμματα, που δεν είναι στην πραγματικότητα πρόβλημα και, κατά τη διαδικασία, εμφανίζεται το πραγματικό πρόβλημα – μια οικονομία σε ύφεση και ημαζική ανεργία – χειρότερο.

Τα καλά νέα, όπως πράγματι είναι, είναι ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα έχει τελικά πάει πίσω την καταπολέμηση της πρόωρης λιτότητας – και φαίνεται να κερδίζει την πολιτική μάχη.

Και σ’ ένα από αυτά τα χρόνια μπορεί στην πραγματικότητα να καταλήξουμε ναλαμβάνουμε συμβουλές από τον Keynes, οι οποίες είναι εξίσου έγκυρες τώρα όπωςήταν και πριν από 75 χρόνια!