Aπόδοση Γιώτα Αναγνωστοπούλου
Ο Πάρις Κασιδόκωστας – Λάτσης διηγείται στον Andy Pierce για λογαριασμό του TradeWinds- πως βοηθά να γράψει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία ενός από τα πιο διάσημα ονόματα της ναυτιλίας στην Ελλάδα.
Μέσα στον άψογα περιποιημένο χώρο του κτιρίου Αθήνα Παλλάς υπάρχει μία εικόνα της Παναγίας.
Καθημερινά, κατά τη διάρκεια της αξιόλογης ζωής του, όπου «έτρεχε»μία ναυτιλιακή αυτοκρατορία από τα γραφεία του στην Αθήνα, ο θρυλικός Έλληνας ιδιοκτήτης Ιωάννης Λάτσης, θα επισκεπτόταν το σημείο για να προσευχηθεί. 
Ο εγγονός του, Πάρις Κασιδόκωστας – Λάτσης θυμάται ότι ακόμα και μετά το εγκεφαλικό που είχε αργότερα στη ζωή του, ποτέ δεν εγκατέλειψε το συγκεκριμένο τελετουργικό.
Για τον κ. Κασιδόκωστα –Λάτση, που τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε αθόρυβα τη δική του ναυτιλιακή καριέρα, δεν υπάρχει ανάγκη να αναζητήσει βοήθεια σε πνευματικά στοιχεία. Ξέρει ακριβώς τι θα του έλεγε ο παππούς του αν ήταν εν ζωή, προσφέροντάς του κάποιες κατευθυντήριες λέξεις. «Θα του έλεγε: Ακολούθησε το ένστικτό σου».
Το να ακολουθείς την καθοδήγηση ενός από τους πιο εμβληματικούς εφοπλιστές όλων των γενεών είναι μία ηχηρή στρατηγική. Και από ότι φαίνεται αυτό το ένστικτο έχει χρησιμεύσει άψογα στον κ.Κασιδόκωστα – Λάτση μέχρι τώρα. Η Latsco Shipping, η ναυτιλιακή εταιρεία της οικογένειας είναι άνετη οικονομικά και κάνει επενδύσεις σε νέα κτίρια τα τελευταία δύο χρόνια, από τότε που εκείνος  ανέλαβε αυτό που περιγράφει αυξημένες αρμοδιότητες στην εταιρεία.
Στην πρώτη του εκτεταμένη συνέντευξη, και μόλις η δεύτερη που έχει δοθεί σε οποιοδήποτε μέσο μαζικής ενημέρωσης, ο κ. Κασιδόκωστας –Λάτσης εξηγεί πως οι ισχυροί δεσμοί του παππού του με τη βιομηχανία τον οδήγησαν να επιλέξει τη ναυτιλία πριν από οποιαδήποτε άλλη από τις μυριάδες επιχειρήσεις στις οποίες η οικογένεια είναι ενεργή σήμερα. Αναφέρει ότι «η ναυτιλία είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη παράδοση στην οικογένεια ως επιχείρηση, για περισσότερο από έξι, σχεδόν επτά δεκαετίες». «Από εκεί ξεκίνησε ο παππούς μου – ήταν η βασική του επιχείρηση και αυτό είναι σημαντικό για εμένα».
«Είναι, επίσης, πολύ συναρπαστικό. Μου αρέσει η κυκλική φύση.  Είναι πολύ ανταγωνιστική, και το σημαντικότερο διεθνής. Για μένα, όλα αυτά μαζί, φτιάχνουν έναν ενδιαφέρον τομέα και γραμμή επιχείρησης. Είναι σίγουρα εθιστικό».
Παρόλο που ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης έχει παιδικές αναμνήσεις από τα πλοία, οι κύριες μνήμες από τον παππού του, που πέθανε το 2003 σε ηλικία 92 ετών είναι πιο προσωπικές.
«Ίσως θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω τρεις λέξεις για να τον περιγράψω. Η πρώτη είναι ότι ήταν πολύ ενστικτώδης. Ήταν πολύ εργατικός και ήταν ένας άνθρωπος του λόγου του. Είναι όπως ήταν η ναυτιλία. Θα κάνατε συμφωνίες με μία χειραψία. Έτσι ήταν. Αυτό που είχε πει, αυτό έκανε», λέει ο εγγονός του. 
«Ήταν μύθος για τον τομέα της ναυτιλίας. Αλλά στα δικά μου μάτια ήταν περισσότερο από μύθος σε όλα τα επίπεδα της ζωής: ως επιχειρηματίας, ως άνθρωπος της οικογένειας, και γενικά ως άντρας».
Ο κ. Κασιδόκωστας–Λάτσης εμπνεύστηκε από την πρόοδο του παππού του. Από τις ταπεινές του ρίζες στο ψαροχώρι του Κατάκολου έγινε ένας από τους πιο εμβληματικούς χρυσούς Έλληνες που φώτισε τη ναυτιλιακή βιομηχανία στα μέσα του περασμένου αιώνα.
Αναφέρει «Είμαι πολύ τυχερός που έχω αυτή την ισχυρή υποδομή που άφησε πίσω του και ένα πολύ ισχυρό όνομα με πολύ καλή φήμη, που αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». «Εδώ υπάρχει η πρόκληση του να μπορείς να ζήσεις με αυτό και να συνεχίσεις με αυτόν τον τρόπο».
«Ένα πράγμα που έμαθα είναι ότι δεν μπορείς ποτέ να έχεις πραγματική επιτυχία σε τίποτα στη ζωή αν δε δουλέψεις σκληρά και δεν είσαι στην κορυφή των πραγμάτων. Όσο σκληρότερα δουλέψετε και όσο περισσότερο επενδύσετε σε αυτό, τόσο περισσότερο θα εκτιμήσετε το αποτέλεσμα» αναφέρει , αφήνοντας πίσω του τις ημέρες με κοσμικά πρόσωπα.
Μία μελέτη στο προηγούμενο τεύχος του TW+ έδειξε τη Latsco να είναι κερδισμένη κατά $72 εκατομμύρια στις επενδύσεις των νέων κτιρίων, από τα Ποσειδώνια του 2012. Ήταν μόλις πίσω από ένα άλλο διάσημο ναυτιλιακό όνομα, την BW LPG, σε μία λίστα του John Fredriksen της Frontline του 2012.
Στα Ποσειδώνια 2014, ο κ. Πάρις Κασιδόκωστας – Λάτσης ήταν στην μπροστινή γραμμή υποδεχόμενος επισκέπτες  σε ένα πάρτι στο αστραφτερό Αθήνα Παλλάς για να γιορτάσει τη «δυναμική επιστροφή» της οικογένειας στη ναυτιλία.Παρά το γεγονός ότι το πάρτι τον έφερε πιο άμεσα στα φώτα της δημοσιότητας της βιομηχανίας, ο 32χρονος δεν πιστεύει ότι είναι το δημόσιο πρόσωπο της εταιρείας. Ωστόσο, είναι άνετος με την αυξημένη προσοχή μέσα στη βιομηχανία σήμερα.
Το βιβλίο παραγγελιών της Latsco αξίζει περισσότερο από $600 εκατομμύρια, σύμφωνα με το VesselsValue.com και εκτείνεται σε 10 πλοία. Τέσσερα VLGCs είναι υπό κατασκευή στη Hyundai Heavy Industries, πέντε μεσαίου – βεληνεκούς δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων κατασκευάζονται στη Hyundai Mipo Dockyardκαι ένα LR2 στη Hyundai Samho Heavy Industries. Αυτά θα προστεθούν στα 15 εμπορικά δεξαμενόπλοια μεταφοράς φυσικού αερίου και δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων που ο ιδιοκτήτης έχει ήδη στο νερό σήμερα.
«Υπήρξε πάντα μία παρουσία στον τομέα της ναυτιλίας, αλλά νομίζω ότι τελευταία συναντάμε έναν πολύ επίκαιρο κύκλο όσον αφορά τους δύο τομείς που βρισκόμαστε: αέριο και καθαρά προϊόντα» αναφέρει ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης. «Αυτό μας ώθησε στην επέκταση. Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε στο να επεκταθούμε με μέτριους ρυθμούς όταν είναι η κατάλληλη στιγμή και όταν παρουσιάζονται οι ευκαιρίες που ψάχνουμε».
«Είμαι βαθιά ευχαριστημένος που έχω αναλάβει το συγκεκριμένο έργο για λογαριασμό της οικογένειάς μου. Νομίζω ότι είναι μεγάλη η πρόκληση, δεδομένου της οικογενειακής παράδοσης και όλων των επιτυχιών που είχαμε σε αυτόν τον τομέα. Είμαι πρόθυμος για αυτή την πρόκληση και θέλω να προσφέρω και να κάνω το καλύτερο δυνατό για να συνεχίσω αυτή τη μεγάλη κληρονομιά».
Είναι θετικός για τα VLGCs και τις αγορές προϊόντων. «Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχουν εμπόδια στο δρόμο. Γενικά είμαστε αισιόδοξοι μακροπρόθεσμα και πιστεύουμε ακράδαντα σε αυτούς τους τομείς».
Οι ισοτιμίες των VLGCs έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, πολύ περισσότερο από $100,000 την ημέρα αρκετές φορές αυτό το χρόνο, και ήταν περίπου στα $120,000 όταν ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης μίλησε στο TW+.
Παρά το γεγονός ότι η αγορά είναι ευοίωνη για τους ιδιοκτήτες, έχουν διατυπωθεί ανησυχίες για τον αριθμό των νέων κτιρίων που είναι σε παραγγελία. «Από την πλευρά των VLGSs νομίζω ότι το θέμα που αφορά πολλούς παίκτες είναι το βιβλίο παραγγελιών, που είναι περίπου στο 50% του ζωντανού στόλου» σχολιάζει. «Πιστεύω  ότι αν είχαμε να αντιμετωπίσουμε κάτι τέτοιο σε έναν άλλο τομέα, σε οποιοδήποτε άλλο τομέα, θα μας προβλημάτιζε, επίσης».
Ωστόσο, για την αγορά των VLGCs, σημειώνει ότι η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου των ΗΠΑ και η βελτίωση των υποδομών για να υποστηρίξουν την αύξηση των εξαγωγών – σύμμαχος του LPG (αέριο) που έγινε πιο ανταγωνιστικό ως εμπόρευμα – θα αντιμετωπίσουν την αύξηση της προσφοράς και τη σταθεροποίηση της αγοράς των εμπορευματικών μεταφορών.
«Αυτό που πιστεύω είναι ότι θα υπάρξει μία αποσκλήρυνση των ναύλων λόγω αύξησης της προσφοράς. Αλλά η αύξηση της ζήτησης, που προέρχεται κυρίως εκτός των ΗΠΑ, θα βοηθήσει την ισορροπία της αγοράς και θα την κρατήσει υγιή. Αλλά, επαναλαμβάνει θα υπάρξουν εμπόδια σε αυτή τη διαδρομή».
Αυτά τα εμπόδια παραμένουν σε απόσταση. Για την ώρα, η αγορά των VLGCs παραμένει αγαπημένη για τους επενδυτές της ναυτιλίας. Από τη στιγμή που η BW LPG, ηγέτης της αγοράς, μπήκε στο χρηματιστήριο στο Όσλο πέρσι, οι Avance Gas, Dorian LPG και Aurora LPG πέρασαν στο δημόσιο στη Νορβηγία ή στις ΗΠΑ. Μερικοί πρoέκριναν ότι η Latsco θα ακολουθούσε το μοντέλο, με την εμφάνιση του Διευθύνοντος Συμβούλου Γεωργίου Μαργαρώνη και του Οικονομικού Διευθυντή Χρήστου Τριανταφυλλίδη στο Marine Money στη Νέα Υόρκη, τον Ιούνιο, που έριξε λάδι στη φωτιά.
Μία IPO (Initial Public Offering) θα είναι η πρώτη για την οικογένεια Λάτση στον τομέα της ναυτιλίας, αν και πολλές από τις άλλες εταιρείες τους εκτός του κλάδου είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης είναι ανοικτός στην ιδέα να μπει η Latsco στο χρηματιστήριο, αλλά αναφέρει ότι μία IPO δεν είναι επικείμενη.
“Νομίζω ότι μία IPO είναι μία από τις πολλές επιλογές που έχει μία εταιρεία προκειμένου να εξελιχθεί και να αναπτυχθεί» προσθέτει. «Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε όλες τις επιλογές, τις διερευνούμε, όπως διερευνήσαμε και αυτή.  Δεν είναι μία επιλογή που σκεφτόμαστε αυτή τη στιγμή. Αλλά είναι σίγουρα μία επιλογή που διερευνούμε και εξετάζουμε».
«Κάθε επιχείρηση διαφέρει και υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε αυτά τα θέματα και πρέπει να υπάρχει ουσία. Είμαστε ανοιχτόμυαλοι, μας αρέσει να εξετάζουμε τις πιθανές επιλογές και φυσικά μας αρέσει να κάνουμε τις ασκήσεις μας και να εκπαιδεύουμε τους εαυτούς μας πριν πάρουμε αποφάσεις. Αυτή τη στιγμή, στρατηγικά, δεν έχουμε πάρει τέτοια απόφαση ακόμα. Μελλοντικά δε θα μπορούσα να το αποκλείσω».
Μία άλλη επιλογή για το μέλλον είναι η επιστροφή στον ευρύ τομέα των δεξαμενόπλοιων, που βοήθησε τον κ. Ιωάννη Λάτση και τους χρυσούς Έλληνες συναδέλφους του να καταγράψουν τη φαντασία του κοινού, καθώς αγωνίστηκαν να αποκτήσουν τα μεγαλύτερα πλοία και τους μεγαλύτερους στόλους δεξαμενόπλοιων στον κόσμο κατά τη διάρκεια του χρόνου.
Ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης αναφέρει: «Είχαμε μεγάλη διάρκεια σε αυτόν τον τομέα (VLGCs) ιστορικά και παραδοσιακά. Δεν είχαμε μόνο μία απλή παρουσία για ορισμένα χρόνια. Δε θα το αποκλείσω για το μέλλον, απλά τώρα έχουμε συγκεντρωθεί στο να επεκταθούμε σε τομείς που συμμετέχουμε (αέριο και καθαρά προϊόντα) και αυτό σκεφτόμαστε αυτή τη στιγμή».
Επιτυχία για εκείνον θα είναι να επεκταθεί η εταιρεία οργανικά, με έναν υγιή τρόπο, ενώ θα διατηρείται η κληρονομιά, η τεχνογνωσία και η υπόληψη που καθιερώθηκαν από τον παππού του.
«Εάν καταφέρω να επιτύχω ένα μέρος από αυτά που έκανε ο παππούς μου, θα το ονομάσω επιτυχημένη ιστορία και θα ήμουνα πολύ χαρούμενος με αυτό – και θα ήταν χαρούμενος και εκείνος».
Ο κ. Κασιδόκωστας –Λάτσης παραμένει ένας από τους πιο περιζήτητους εργένηδες στον κόσμο, αλλά μία μέρα θα ήθελε να δει τα παιδιά του να συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση στη ναυτιλία. «Φυσικά θα ήθελα να δω την επόμενη γενιά να συμμετέχει με τα ίδια κίνητρα, τη φιλοδοξία και την αγάπη για αυτή τη γραμμή της επιχείρησης που έχει υπάρξει η βασική επιχείρηση της οικογένειας για αρκετές δεκαετίες» αναφέρει. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα το κάνουν. Θα είναι στο αίμα τους».
«Από συμβουλευτικής άποψης (για αυτούς) μπορείς να πετύχεις οτιδήποτε αρκεί να είσαι ειλικρινής, να δουλεύεις σκληρά και να είσαι στην κορυφή των θεμάτων. Κανείς δεν πρόκειται να σου σερβίρει το φαγητό σου στο πιάτο, πρέπει να πας και να το πάρεις».
PHD από το Πανεπιστήμιο της ζωής
Η επιρροή του κ. Ιωάννη Λάτση επεκτάθηκε πολύ πιο πέρα από τον κόσμο της ναυτιλίας.  Ήταν διάσημος για τις προσωπικές σχέσεις που καθιέρωσε, κυρίως με τις βασιλικές οικογένειες της Βρετανίας και της Σαουδικής Αραβίας.
Ο εγγονός του κ. Πάρις Κασιδόκωστας – Λάτσης λέει ότι ο καλός εφοπλιστής μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον: «Αγάπησε τον απλό άνθρωπο γιατί από εκεί ξεκίνησε και εκείνος και μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Όλοι όσοι δούλεψαν για εκείνον τον θυμούνταν και τον αγάπησαν για αυτό το λόγο».
«Νομίζω ότι αυτό που ήταν σημαντικό για εκείνον ήταν το πόσο προσγειωμένος ήταν και το ότι ποτέ δεν ξέχασε από πού ξεκίνησε. Ήταν πάντα μέρος των ανθρώπων. Και στη συνέχεια μπορούσε να προσαρμοστεί και να βάλει τον εαυτό του δίπλα στη βασίλισσα της Αγγλίας κι θα ήταν πάλι ο εαυτός του, μπορούσε να ήταν διασκεδαστικός και μπορούσε να προσαρμοστεί και σε αυτό το περιβάλλον. Ήταν πολύ ισχυρή προσωπικότητα και χαρισματικός».
Η σύγκριση εφοπλιστών από διάφορες εποχές είναι δύσκολο, αλλά ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης θα ήταν ευχαριστημένος να δει την εμφάνιση της νέας γενιάς των νέων επαγγελματιών στις επιχειρήσεις στην πατρίδα του.     
 «Αυτό δίνει ένα νέο κύμα και προσέγγιση στην Ελληνική ναυτιλία» αναφέρει.
«Τις παλιές εποχές οι εφοπλιστές προέρχονταν από το σχολείο PHD, που σήμαινε φτωχοί, πεινασμένοι και αποφασισμένοι. Αυτό προφανώς τους έδωσε διαφορετική φιλοσοφία. Αλλά τώρα είμαστε σε διαφορετικές εποχές και είναι καλό που η νέα γενιά εμπλέκεται αρκετά, είναι φιλόδοξη, επιθετική και ενθουσιώδης.  Είναι μέσα στο ελληνικό αίμα και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα υπάρξει συνέχεια».
Οι Έλληνες είναι ακόμα ισχυροί
Ο κ. Κασιδόκωστας – Λάτσης είναι γεμάτος επαίνους για την ελληνική ναυτιλία σήμερα.  «Η ελληνική ναυτιλία ήταν πάντοτε σημαντική» αναφέρει. «Τώρα η Ελλάδα κατέχει το 15% της χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου. Νομίζω ότι πάντα ήταν και πάντα θα αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του ΑΕΠ της χώρας.
«Έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, επειδή έχει γίνει ένας από τους νεότερους στόλους της εποχής. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ισχυρής ρευστότητας στις κεφαλαιαγορές και των κερδών ρεκόρ που οι Ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις εξασφάλισαν μεταξύ του 2004 και του 2008. Αυτό είναι κάτι που επικροτούμε και είμαστε περήφανοι για αυτό».